СПРЯЖЕНИЕ.
Соотношение глагольных времён и видов.
|
время вид |
несовершенный |
совершенный |
результативный |
|
настоящее |
praesens |
|
|
|
прошедшее |
imperfectum |
plusquamperfectum |
|
|
будущее |
|||
Виды можно графически представить так:
несовершенный, выражающий длительное действие, - линия,
совершенный, выражающий однократное действие, - точка,
результативный, выражающий состояние, - плоскость.
Личные окончания.
|
|
Activum |
||
|
Idicativus |
Imperativus |
||
|
главные времена и conjunctivus |
исторические времена и optativus |
||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
-ω, -μι -σ(ι) -τ(ι), -σι -μεν -τε -ντι =σι |
-ν, -α -ς -(τ) -μεν -τε -ν(τ), -σαν |
-θι, -ς -τω
-τε -ντων, -τωσαν |
|
Medium (passivum) |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
-μαι -σαι, (-ῃ) -ται -μεθα -σθε -νται |
-μην -σο, (ου) -το -μεθα -σθε -ντο |
-σο, (ου), -σαι -σθω
-σθε -σθων, -σθωσαν |
Соединительные или тематические гласные в индикативе и императиве ο перед μ, ν и ε перед σ, τ; в конъюнктиве соответственно ω и η. Суффиксы оптатива ι, ιε, ιη, при суффиксе ι окончание в 1-м л. ед. ч. μι.
Инфинитив оканчивается на ναι, εν (ειν).
Активное причастие (кроме перфектного) образуется при помощи суффикса ντ, перфектное οτ. Причастие медиальное (и большей частью пассивное) имеют окончания μενος, μένη, μενον.
В индикативе активного перфекта особые окончания:
α, ας, ε(ν), αμεν, ατε, ασι(ν).
Пассивный аорист имеет личные окончания действительного залога.
В императиве сигматического аориста во 2-м л. ед. ч. σον.
Таблица спряжения глаголов на ω.
|
|
Activum |
Medium-Passivum |
||
|
Praesens |
Imperfectum |
Praesens |
||
|
Indicativus |
||||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
λύω λύεις λύει λύομεν λύετε λύουσι(ν) |
ἔλυον ἔλυες ἔλυε(ν) ἐλύομεν ἐλύετε ἔλυον |
ἐλυόμην ἐλύου ἐλύετο ἐλυόμεθα ἐλύεσθε ἐλύοντο |
λύομαι λύῃ λύεται λυόμεθα λύεσθε λύονται |
|
|
Conjunctivus |
Optativus |
Conjunctivus |
|
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
λύω λύῃς λύῃ λύωμεν λύητε λύωσι(ν) |
λύοιμι λύοις λύοι λύοιμεν λύοιτε λύοιεν |
λυοίμην λύοιο λύοιτο λυοίμεθα λύοισθε λύοιντο |
λύωμαι λύῃ λύηται λυώμεθα λύησθε λύωνται |
|
|
Imperativus |
Infinitivus |
Imperativus |
|
|
S. 2. 3. Pl.2. 3. |
λῦε λυέτω λύετε λυόντων |
λύειν |
λύεσθαι |
λύου λυέσθω λύεσθε λυέσθων |
|
Participium |
||||
|
|
λύων, λύοντος λύουσα, λυούσης λῦον, λύοντος |
λυόμενος λυομένη λυόμενον |
||
|
|
|||
|
Activum |
Medium |
Passivum |
|
|
Indicativus |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
λύσω λύσεις λύσει λύσομεν λύσετε λύσουσιν |
λύσομαι λύσῃ λύσεται λυσόμεθα λύσεσθε λύσονται |
λυθήσομαι λυθήσῃ λυθήσεται λυθησόμεθα λυθήσεσθε λυθήσονται |
|
|
Optativus |
||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
λύσοιμι λύσοις λύσοι λύσοιμεν λύσοιτε λύσοιεν |
λυσοίμην λύσοιο λύσοιτο λυσοίμεθα λύσοισθε λύσοιντο |
λυθησοίμην λυθήσοιο λυθήσοιτο λυθησοίμεθα λυθήσοισθε λυθήσοιντο |
|
|
Infinitivus |
||
|
|
λύσειν |
λύσεσθαι |
λυθήσεσθαι |
|
|
Participium |
||
|
|
λύσων λύσουσα λῦσον |
λυσόμενος λυσομένη λυσόμενον |
λυθησόμενος λυθησομένη λυθησόμενον |
|
|
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
λελυκὼς ἔσομαι λελυκὼς ἔσῃ λελυκὼς ἔσται λελυκότες ἐσόμεθα λελυκότες ἔσεσθε λελυκότες ἔσονται |
λελύσομαι λελύσῃ λελύσεται λελυσόμεθα λελύσεσθε λελύσονται |
|
|
|
|||
|
Activum |
Medium |
Passivum |
|
|
Indicativus |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
ἔλυσα ἔλυσας ἔλυσε(ν) ἐλύσαμεν ἐλύσατε ἔλυσαν |
ἐλυσάμην ἐλύσω ἐλύσατω ἐλυσάμεθα ἐλύσασθε ἐλύσαντο |
ἐλύθην ἐλύθης ἐλύθη ἐλύθημεν ἐλύθητε ἐλύθησαν |
|
|
Conjunctivus |
||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
λύσω λύσῃς λύσῃ λύσωμεν λύσητε λύσωσι(ν) |
λύσωμαι λύσῃ λύσηται λυσώμεθα λύσησθε λύσωνται |
λυθῶ λυθῇς λυθῇ λυθῶμεν λυθῆτε λυθῶσι(ν) |
|
|
Optativus |
||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
λύσαιμι λύσαις λύσαι λύσαιμεν λύσαιτε λύσαιεν |
λυσαίμην λύσαιο λύσαιτο λυσαίμεθα λύσαισθε λύσαιντο |
λυθείην λυθείης λυθείη λυθεῖμεν λυθεῖτε λυθεῖεν |
|
|
Imperativus |
||
|
S. 2. 3. Pl.2. 3. |
λῦσον λυσάτω λύσατε λυσάντων |
λῦσαι λυσάσθω λύσασθε λυσάσθων |
λύθητι λυθήτω λύθητε λυθέντων |
|
Infinitivus |
λῦσαι |
λύσασθαι |
λυθῆναι |
|
|
Participium |
||
|
|
λύσας, -σαντος λύσασα, -σάσης λῦσαν, -σαντος |
λυσάμενος λυσαμένη λυσάμενον |
λυθείς, -θέντος λυθεῖσα, -σης λυθέν, θέντος |
|
|
Activum |
Medium-Passivum |
||
|
Indicativus |
||||
|
Plusquamperfctum |
Perfectum |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
λέλυκα λέλυκας λέλυκε(ν) λελύκαμεν λελύκατε λελύκασι(ν) |
ἐλελύκειν ἐλελύκεις ἐλελύκει ἐλελύκεμεν ἐλελύκετε ἐλελύκεσαν |
ἐλελύμην ἐλέλυσο ἐλέλυτο ἐλελύμεθα ἐλέλυσθε ἐλέλυντο |
λέλυμαι λέλυσαι λέλυται λελύμεθα λέλυσθε λέλυνται |
|
|
Conjunctivus |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
λελύκω (λελυκὼς ὦ) λελύκῃς (λελυκὼς ᾖς) λελύκῃ (λελυκὼς ᾖ) λελύκωμεν (λελυκότες ὦμεν) λελύκητε (λελυκότες ἦτε) λελύκωσι (λελυκότες ὦσι) |
λελυμένος ὦ λελυμένος ᾖς λελυμένος ᾖ λελυμένοι ὦμεν λελυμένοι ἦτε λελυμένοι ὦσι |
||
|
|
Optativus |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
λελύκοιμι (λελυκὼς εἴην) λελύκοις (λελυκὼς εἴης) λελύκοι (λελυκὼς εἴη) λελύκοιμεν (λελυκότες εἶμεν) λελύκοιτε (λελυκότες εἶτε) λελύκοιεν (λελυκότες εἶεν) |
λελυμένος εἴην λελυμένος εἴης λελυμένος εἴη λελυμένοι εἶμεν λελυμένοι εἶτε λελυμένοι εἶεν |
||
|
|
Imperativus |
Infinitivus |
Imperativus |
|
|
S. 2. 3. Pl.2. 3. |
λέλυκε λελυκέτω λελύκετε λελυκόντον |
λελυκέναι |
λελύσθαι |
λέλυσο λελύσθω λέλυσθε λελύσθων |
|
|
Participium |
|||
|
|
λελυκώς, -τος λελυκυῖα, -ας λελυκός, -τος |
λελυμένος λελυμένη λελυμένον |
||
Спряжение глаголов на μι (1ой группы).
|
|
Activum |
|||
|
Praesens Indicativi |
||||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
τίθημι τίθης τίθησι(ν) τίθεμεν τίθετε τιθέασι(ν) |
ἵημι ἵης ἵησι(ν) ἵεμεν ἴετε ἱᾶσι(ν) |
δίδωμι δίδως δίδωσι(ν) δίδομεν δίδοτε διδόασι(ν) |
ἵστημι ἵστης ἵστησι(ν) ἵσταμεν ἵστατε ἱστᾶσι(ν) |
|
|
Imperfectum Indicativi |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
ἐτίθην ἐτίθεις ἐτίθει ἐτίθεμεν ἐτίθετε ἐτίθεσαν |
ἵειν ἵεις ἵει ἵεμεν ἵετε ἵεσαν |
ἐδίδουν ἐδίδους ἐδίδου ἐδίδομεν ἐδίδοτε ἐδίδοσαν |
ἵστην ἵστης ἵστη ἵσταμεν ἵστατε ἵστασαν |
|
|
Conjunctivus Praesentis |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
τιθῶ τιθῇς τιθῇ τιθῶμεν τιθῆτε τιθῶσι(ν) |
ἱῶ ἱῇς ἱῇ ἱῶμεν ἱῆτε ἱῶσι(ν) |
διδῶ διδῷς διδῷ διδῶμεν διδῶτε διδῶσι(ν) |
ἱστῶ ἱστῇς ἱστῇ ἱστῶμεν ἱστῆτε ἱστῶσι(ν) |
|
|
Optativus Praesentis |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
τιθείην τιθείης τιθείη τιθεῖμεν τιθεῖτε τιθεῖεν |
ἱείην ἱείης ἱείη ἱεῖμεν ἱεῖτε ἱεῖεν |
διδοίην διδοίης διδοίη διδοῖμεν διδοῖτε διδοῖεν |
ἱσταίην ἱσταίης ἱσταίη ἱσταῖμεν ἱσταῖτε ἱσταῖεν |
|
|
Infinitivus Praesentis |
|||
|
|
τιθέναι |
ἱέναι |
διδόναι |
ἱστάναι |
|
|
Imperativus Praesentis |
|||
|
S. 2. 3. Pl.2. 3 |
τίθει τιθέτω τίθετε τιθέντων |
ἵει ἱέτω ἵετε ἱέντων |
δίδου διδότω δίδοτε διδόντων |
ἵστη ἱστάτω ἵστατε ἱστάντων |
|
|
Participium Praesentis |
|||
|
|
τιθείς τιθεῖσα τιθέν (τιθέντος, τιθείσης) |
ἱείς ἱεῖσα ἱέν (ἱέντος, ἱείσης) |
διδούς διδοῦσα διδόν (διδόντος, διδούσης) |
ἱστάς ἱστᾶσα ἱστάν (ἱστάντος, ἱστάσης) |
|
|
Medium-Passivum |
|||
|
Praesens Indicativi |
||||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
τίθεμαι τίθεσαι τίθεται τιθέμεθα τίθεσθε τιθενται |
ἵεμαι ἵεσαι ἵεται ἱέμεθα ἵεσθε ἵενται |
δίδομαι δίδοσαι δίδοται διδόμεθα δίδοσθε δίδονται |
ἵσταμαι ἵστασαι ἵσταται ἱστάμεθα ἵστασθε ἵστανται |
|
|
Imperfectum Indicativi |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
ἐτιθέμην ἐτίθεσο ἐτίθετο ἐτιθέμεθα ἐτίθεσθε ἐτίθεντο |
ἱέμην ἵεσο ἵετο ἱέμεθα ἵεσθε ἵεντο |
ἐδιδόμην ἐδίδοσο ἐδίδοτο ἐδιδόμεθα ἐδίδοσθε ἐδίδοντο |
ἱστάμην ἵστασο ἵστατο ἱστάμεθα ἵστασθε ἵσταντο |
|
|
Conjunctivus Praesentis |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
τιθῶμαι τιθῇ τιθῆται τιθώμεθα τιθῆσθε τιθῶνται |
ἱῶμαι ἱῇ ἱῆται ἱώμεθα ἱῆσθε ἱῶνται |
διδῶμαι διδῷ διδῶται διδώμεθα διδῶσθε διδῶνται |
ἱστῶμαι ἱστῇ ἱστῆται ἱστώμεθα ἱστῆσθε ἱστῶνται |
|
|
Optativus Praesentis |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
τιθείμην τιθεῖο τιθεῖτο τιθείμεθα τιθεῖσθε τιθεῖντο |
ἱείμην ἱεῖο ἱεῖτο ἱείμεθα ἱεῖσθε ἱεῖντο |
διδοίμην διδοῖο διδοῖτο διδοίμεθα διδοῖσθε διδοῖντο |
ἱσταίμην ἱσταῖο ἱσταῖτο ἱσταίμεθα ἱσταῖσθε ἱσταῖντο |
|
|
Infinitivus Praesentis |
|||
|
|
τίθεσθαι |
ἵεσθαι |
δίδοσθαι |
ἵστασθαι |
|
|
Imperativus Praesentis |
|||
|
S. 2. 3. Pl.2. 3 |
τίθεσο τιθέστω τίθεσθε τιθέσθων |
ἵεσο ἱέσθω ἵεσθε ἱέσθων |
δίδοσο διδόσθω δίδοσθε διδόσθων |
ἵστασο ἱστάσθω ἵστασθε ἱστάσθων |
|
|
Participium Praesentis |
|||
|
|
τιθέμενος τιθεμένη τιθέμενον |
ἱέμενος ἱεμένη ἱέμενον |
διδόμενος διδομένη διδόμενον |
ἱστάμενος ἱσταμένη ἱστάμενον |
|
|
Activum |
|||
|
Indicativus Aoristi |
||||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
ἔθηκα ἔθηκας ἔθηκε(ν) ἔθεμεν ἔθετε ἔθεσαν |
ἧκα ἧκας ἧκε(ν) εἷμεν εἷτε εἷσαν |
ἔδωκα ἔδωκας ἔδωκε(ν) ἔδομεν ἔδοτε ἔδοσαν |
ἔστην ἔστησα ἔστης ἔστησας ἔστη ἔστησε(ν) ἔστημεν ἐστήσαμεν ἔστητε ἐστήσατε ἔστησαν ἔστησαν |
|
|
Conjunctivus Aoristi |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
θῶ θῇς θῇ θῶμεν θῆτε θῶσι(ν) |
ὧ ᾗς ῇ ὧμεν ἧτε ὧσι(ν) |
δῶ δῷς δῷ δῶμεν δῶτε δῶσι(ν) |
στῶ στήσω στῇς στήσῃς στῇ στήσῃ στῶμεν στήσωμεν στῆτε στήσητε στῶσι(ν) στήσωσι(ν) |
|
|
Optativus Aoristi |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
θείην θείης θείη θεῖμεν θεῖτε θεῖεν |
εἵην εἵης εἵη εἷμεν εἷτε εἷεν |
δοίην δοίης δοίη δοῖμεν δοῖτε δοῖεν |
σταίην στήσαιμι σταίης στήσαις σταίη στήσαι σταῖμεν στήσαιμεν σταῖτε στήσαιτε σταῖεν στήσαιεν |
|
|
Infinitivus Aoristi |
|||
|
|
θεῖναι |
εἷναι |
δοῦναι |
στῆναι στῆσαι |
|
|
Imperativus Aoristi |
|||
|
S. 2. 3. Pl.2. 3 |
θές θέτω θέτε θέντων |
ἕς ἕτω ἕτε ἕντων |
δός δότω δότε δόντων |
στῆθι στῆσον στήτω στησάτω στῆτε στήσατε στάντων στησάντων |
|
|
Participium Aoristi |
|||
|
|
θείς θεῖσα θέν (θέντος) |
εἵς εἷσα ἕν (ἕντος) |
δούς δοῦσα δόν (δόντος) |
στάς στήσας στᾶσα στήσασα στάν στήσαν (στάντος) (στήσαντος) |
Глагол ἵστημι имеет две формы активного аориста: корневую (атематическую) форму с непереходным значением ἔστην я стал (ср. ἔβην от βαίνω) и сигматическую форму с переходным значением ἔστησα я поставил.
Во мн. ч. оптатива бывает суффикс ιη, например: θείημεν, θείητε, θείησαν.
|
|
Medium |
|||
|
Indicativus Aoristi |
||||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
ἐθέμην ἔθου ἔθετο ἐθέμεθα ἔθεσθε ἔθεντο |
εἵμην εἷσο εἷτο εἵμεθα εἷσθε εἷντο |
ἐδόμην ἔδου ἔδοτο ἐδόμεθα ἔδοσθε ἔδοντο |
ἐστησάμην ἐστήσω ἐστήσατο ἐστησάμεθα ἐστήσασθε ἐστήσαντο |
|
|
Conjunctivus Aoristi |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
θῶμαι θῇ θῆται θώμεθα θῆσθε θῶνται |
ὧμαι ᾗ ἧται ὥμεθα ἧσθε ὧνται |
δῶμαι δῷ δῶται δώμεθα δώσθε δῶνται |
στήσωμαι στήσῃ στήσηται στησώμεθα στήσησθε στήσωνται |
|
|
Optativus Aoristi |
|||
|
S. 1. 2. 3. Pl.1. 2. 3. |
θείμην θεῖο θεῖτο θείμεθα θεῖσθε θεῖντο |
εἵμην εἷο εἷτο εἵμεθα εἷσθε εἷντο |
δοίμην δοῖο δοῖτο δοίμεθα δοῖσθε δοῖντο |
στησαίμην στήσαιο στήσαιτο στησαίμεθα στήσαισθε στήσαιντο |
|
|
Infinitivus Aoristi |
|||
|
|
θέσθαι |
ἕσθαι |
δόσθαι |
στήσασθαι |
|
|
Imperativus Aoristi |
|||
|
S. 2. 3. Pl.2. 3 |
θοῦ θέσθω θέσθε θέσθων |
οὗ ἕσθω ἕσθε ἕσθων |
δοῦ δόσθω δόσθε δόσθων |
στῆσαι στησάσθω στήσασθε στησάσθων |
|
|
Participium Aoristi |
|||
|
|
θέμενος |
ἕμενος |
δόμενος |
στησάμενος |
Формы пассивного аориста, будущего времени, перфекта и плюсквамперфекта всех залогов у глаголов на μι Ι группы образуются, так же, как соответствующие формы у глаголов на ω, причём конечный гласный основы в одном случае удлиняется, а в другом остаётся без изменения.
|
|
|
Futurum |
Aoristus |
Perfectum |
Plusquamperf. |
|
τίθημι (θε/θη) |
act. med. pass. |
θήσω θήσομαι τεθήσομαι |
ἐτέθην |
τέθηκα τέθειμαι [κεῖμαι] |
ἐτεθήκειν ἐτεθείμην [ἐκείμην] |
|
ἵημι (ἑ/ἡ) |
act. med. pass. |
ἥσω ἡσομαι ἑθήσομαι |
εἵθην |
εἷκα εἷμαι |
εἵκειν εἵμην |
|
δίδωμι (δο/δω) |
act. med. pass. |
δώσω δώσομαι δοθήσομαι |
ἐδότην |
δέδωκα δέδομαι |
ἐδεδώκειν ἐδεδόμην |
|
ἵστημι (στα/στη) |
act. med. pass. |
στήσω στήσομαι σταθήσομαι |
ἐστάθην |
ἕστηκα ἕσταμαι |
εἱστήκειν εἱστάμην |
Некоторые формы глагола ἵστημι имеют непереходное значение: praes. med. ἵσταμαι становлюсь, занимаю место, fut. med. στήσομαι стану, буду стоять, aor. act. ἔστην стал, perf. act. ἕστηκα стою, plqpf. act. εἱστήκειν стоял.